English
Từ ngày 1 tháng 7 năm 2025, quy định về việc cấp chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng cho các tổ chức đã chính thức được bãi bỏ. Thay đổi mang tính đột phá này được kỳ vọng sẽ gỡ bỏ một “rào cản” hành chính, tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh và minh bạch hơn cho các doanh nghiệp trong ngành, bao gồm cả các lĩnh vực đặc thù như thi công công trình xử lý nước thải.
Sự thay đổi này có hiệu lực dựa trên quy định tại Luật Đường sắt 2025, được Quốc hội ban hành ngày 27/6/2025. Cụ thể, luật này đã bãi bỏ Khoản 4, Điều 148 của Luật Xây dựng 2014 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2020), vốn là điều khoản yêu cầu các tổ chức khi tham gia hoạt động xây dựng phải có chứng chỉ năng lực.
Từ tiền kiểm sang hậu kiểm
- Trước đây, chứng chỉ năng lực được xem là một công cụ quản lý của nhà nước và thường trở thành một yêu cầu bắt buộc trong nhiều hồ sơ mời thầu các dự án vốn nhà nước. Tuy nhiên, trên thực tế, quy định này đôi khi bị lạm dụng, trở thành một gánh nặng và rào cản vô hình đối với nhiều nhà thầu.
- Với quy định mới, gánh nặng về thủ tục hành chính để được cấp mới hay cấp lại chứng chỉ sẽ được loại bỏ hoàn toàn. Thay vào đó, các tổ chức tham gia hoạt động xây dựng sẽ tự công khai thông tin về năng lực của mình. Cơ chế quản lý của nhà nước sẽ chuyển từ “tiền kiểm” (kiểm tra chứng chỉ trước khi tham gia) sang “hậu kiểm”. Theo đó, các Sở Xây dựng sẽ có trách nhiệm kiểm tra và xử lý các vi phạm trong việc chấp hành quy định về điều kiện năng lực của các tổ chức trên địa bàn do mình quản lý.
Không chồng chéo với Nghị định 175/2024/NĐ-CP
Nhiều người có thể thắc mắc liệu việc bãi bỏ chứng chỉ có gây chồng chéo hay mâu thuẫn với Nghị định 175/2024/NĐ-CP, vốn quy định chi tiết về quản lý hoạt động xây dựng và có đề cập đến quản lý năng lực.
Tuy nhiên, cần làm rõ rằng:
- Luật Đường sắt 2025 bãi bỏ yêu cầu về chứng chỉ – tức là loại bỏ một thủ tục hành chính, một loại giấy phép con.
- Nghị định 175/2024/NĐ-CP quy định chi tiết các điều kiện về năng lực mà một tổ chức phải đáp ứng (như nhân sự, thiết bị, kinh nghiệm, tài chính) để thực hiện một dự án.
Như vậy, việc bãi bỏ chứng chỉ không có nghĩa là bãi bỏ các yêu cầu về năng lực. Các doanh nghiệp, bao gồm cả nhà thầu trong lĩnh vực xử lý nước thải, vẫn phải đảm bảo đáp ứng đầy đủ các điều kiện năng lực theo quy định. Điểm khác biệt mấu chốt là giờ đây họ không cần xin cấp một tờ giấy chứng nhận mà thay vào đó phải tự kê khai và chịu trách nhiệm về tính trung thực của thông tin mình công bố.
Bản chất năng lực và kinh nghiệm của nhà thầu sẽ được thể hiện một cách toàn diện hơn thông qua các hợp đồng tương tự, năng lực nhân sự và thiết bị cụ thể trong hồ sơ dự thầu. Việc thay đổi này được đánh giá sẽ giúp các doanh nghiệp xây dựng tập trung vào năng lực cốt lõi của mình là chất lượng công trình, tiến độ và sự sáng tạo, thay vì bị ràng buộc bởi các thủ tục hành chính mang tính hình thức.
